اباتمنت به بخش میانی ایمپلنت گفته میشود که به عنوان رابط بین تاج و فیکسچر ایمپلنت عمل میکند. متخصص ایمپلنت باید بهترین اباتمنت را بر اساس بافت لثه و ساختار استخوان فک انتخاب کند و آن را به درستی نصب نماید. این موارد باعث موفقیت آمیز بودن کاشت دندان خواهند شد. در صورتی که قصد دارید از ایمپلنت برای پر کردن فضای خالی دندانها استفاده کنید، باید پیش از اقدام برای درمان در رابطه با اباتمنت ایمپلنت تحقیق کنید و به اطلاعات کافی دست یابید تا کاشت ایمپلنت را بدون دردسر و با موفقیت پشت سر بگذارید. در این مطلب قصد داریم به نکات مهمی در رابطه با اباتمنت و انواع آن بپردازیم. در صورتی که میخواهید به اطلاعات مفیدی در رابطه با این قطعه مهم ایمپلنت دست یابید، ادامه مقاله را از دست ندهید.
اباتمنت چیست؟
به طور کلی ایمپلنت از سه بخش تشکیل میشود که شامل فیکسچر یا پایه ایمپلنت، تاج دندان و اباتمنت دندان میباشند. فیکسچر یا پایه برای اتصال و ادغام به استخوان فک مورد استفاده قرار میگیرد و درون سوراخ ایجاد شده جایگذاری خواهد شد. تاج ایمپلنت میتواند از جنس بریج، دندان مصنوعی یا روکش باشد و همان بخشی است که مانند دندانهای طبیعی بوده و نمایان است. اباتمنت نیز بین این دو قطعه قرار میگیرد. اگر نگاهی به عکس اباتمنت ایمپلنت بیندازید متوجه میشوید که این بخش از اهمیت زیادی برخوردار است. از Abutment برای اتصال دو بخش دیگر یعنی پایه و روکش ایمپلنت پیچ شونده استفاده میشود و در صورتی که این قطعه وجود نداشته باشد، امکان استفاده از ایمپلنت نیز وجود نخواهد داشت.
بعد از اینکه فیکسچر با استخوان فک ادغام شد و بافت استخوانی بهبود پیدا کرد، اباتمنت بر روی پایه پیچ میشود و روکش را نگه میدارد. اباتمنت ایمپلنت دارای انواع مختلفی است که در ادامه آنها را معرفی میکنیم.
انواع اباتمنت ایمپلنت
اباتمنتها را از جنبههای مختلف میتوان تقسیمبندی کرد. چرا که هر یک از آنها در جنس، روش ساخت و نحوه اتصال با هم متفاوت هستند.
انواع اباتمنت از نظر نحوه اتصال
زمانی که برای کاشت ایمپلنت اقدام میکنید، باید کمی منتظر بمانید تا پیچ ایمپلنت و استخوان فک به صورت کامل با هم جوش بخورند. برای نصب اباتمنت بر روی پایه ایمپلنت میتوان از دو روش پیچ کردن یا چسباندن استفاده کرد.
اباتمنت پیچ شونده
اگر نگاهی به عکس پیچ ایمپلنت بیندازید متوجه میشوید که این پیچها برای قرار گرفتن درون سوراخهای ظریف داخل پروتز ایمپلنت ساخته شدهاند و با استفاده از آنها میتوان اباتمنت را به پایه متصل کرد. در نهایت پس از اینکه اباتمنت به روکش متصل شد یک حفره خالی به وجود میآید که باید آن را با مواد شیمیایی طبیعی با خاصیت چسبندگی بالا مثل رزین پر کرد. از جمله مزایای اباتمنت پیچ شونده میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- امکان ترمیم آسان
- امکان نصب راحت در همه قسمتهای دهان
- فاقد عوارض خطرناک برای دهان و دندان
- کاهش احتمال بروز عفونت
- ماندگاری و دوام بسیار بالا
- قیمت مقرون به صرفه و مناسب
اباتمنت چسب شونده
در این روش به دلیل مسطح بودن اباتمنت، برای چسباندن آن به روکش از چسبهای مخصوص دندان استفاده میشود. اباتمنت چسب شونده در مقایسه با اباتمنت پیچ شونده زیبایی ظاهری بیشتری دارد. مزایای اباتمنت چسب شونده عبارتند از:
- نصب آسان
- عوارض اندک
- قیمت مقرون به صرفه و مناسب
- عدم ایجاد حساسیت
- افزایش زیبایی طبیعی ایمپلنت
انواع اباتمنت دندان از نظر روش ساخت
اباتمنتها را از نظر روش ساخت نیز میتوان به دو مدل پیش ساخته و سفارشی تقسیم بندی کرد. قیمت اباتمنت ایمپلنت پیش ساخته ارزانتر است، اما کاربرد محدودی دارد. در حالی که اباتمنتهای سفارشی از قیمت بالاتری برخوردار بوده، اما مزایا و کاربرد فراوانی خواهند داشت.
اباتمنت سفارشی
همانطور که از نام اباتمنت سفارشی مشخص است، این قطعات به صورت مخصوص برای بیماران ساخته میشوند. دندانپزشک از دهان بیمار قالب گیری انجام داده و اباتمنت با کمک قالب فیکسچر لول و ایمپرشن کوپینگ در آزمایشگاه و توسط متخصصان پروتزهای دندانی تولید میشود. ویژگیهای اباتمنت سفارشی به شرح زیر هستند:
- نصب آسان
- راحتی عالی
- قیمت بالا
- قابل استفاده برای شرایط خاص
- زیبایی فوقالعاده
- نیاز به زمان آمادهسازی بیشتر
اباتمنت پیش ساخته
اباتمنت پیش ساخته یا پریمیل اباتمنت نوع دیگری از اباتمنت است که نسبت به اباتمنت سفارشی سریعتر ساخته میشود و ارزانتر میباشد. این مدل اباتمنت با استفاده از قالب فیکسچر لول تهیه میشود و معمولا برای بیمارانی کاربرد دارد که دارای شرایط خاص یا مشکلات استخوانی نیستند و میتوانند از پروتزهای استاندارد و عادی استفاده کنند. از جمله ویژگیهای اباتمنت پیش ساخته میتوان موارد زیر را نام برد:
- استفاده گسترده
- آماده سازی سریع
- قیمت اباتمنت ارزان
- دسترسی خرید آسان در ایران
- کاربردهای محدودی درمانی
انواع اباتمنت از نظر جنس
امروزه تولید کنندگان تجهیزات ایمپلنت دندانی، اباتمنتها را با استفاده از متریال مختلف مانند زیرکونیوم، تیتانیوم، فولاد، طلا و … تولید میکنند. هر یک از این آلیاژها دارای کاربرد، مزایا و معایب متفاوتی هستند که دندانپزشک بر حسب نیاز بیمار، بهترین جنس را برای او انتخاب خواهد کرد. فرق هیلینگ و اباتمنت نیز در جنس آنها است. معمولا هیلینگ را از جنس تیتانیوم یا پلاستیک میسازند؛ در حالی که جنس اباتمنت میتواند از زیرکونیوم، تیتانیوم یا طلا باشد.
اباتمنتهای تیتانیومی
تیتانیوم جزو پرکاربردترین آلیاژها برای ساخت اباتمنت ایمپلنت محسوب میشود که دارای ویژگیهای منحصر به فردی مانند قدرت سازگاری بالا با انواع پروتز است. امروزه از این آلیاژ به صورت گسترده در بخشهای مختلف دندانپزشکی به خصوص تولید اباتمنت استفاده میشود. مزایای اباتمنت تیتانیومی عبارتند از:
- زیست سازگار بودن
- عدم ایجاد آلرژی و حساسیت
- توانایی جوش خوردن سریع
- افزایش سیستم ایمنی بدن
- عدم ایجاد عوارض برای سلامتی
- کاربردهای گسترده
- استحکام بالا
- سبک بودن
- درصد موفقیت بالاتر از ۹۹ درصد
- رسانش حرارت پایین
اباتمنتهای زیرکونیومی
از نظر کاربرد گسترده و محبوبیت، اباتمنتهای زیرکونیومی در رده دوم بعد از اباتمنتهای جنس تیتانیوم قرار میگیرند. اباتمنتهای زیرکونیومی در مقایسه با نوع قبلی از زیبایی ظاهری بیشتری برخوردار هستند. در صورتی که برای تولید این قطعات از آلیاژ زیرکونیوم استفاده شود، سایز فلزی آن که در زیر روکش اباتمنت نوشته میشود مشخص نخواهد بود. مزایای اباتمنت زیرکونیومی به شرح زیر هستند:
- زیبایی منحصر به فرد
- انعطاف پذیری عالی
- نارسا بودن
- مقاومت بالا در برابر ضربه
- مقاومت خمشی
- مقاومت در برابر واکنشهای شیمیایی
- قدرت تحمل فشار زیاد
- عدم ایجاد آلرژی
- کاهش احتمال رشد باکتریها
- جلوگیری از نمایان شدن ایمپلنت در افرادی که لثه نازکی دارند.
سایر آلیاژها
در گذشته، سازندگان پروتزهای دندانی از آلیاژهایی مانند فولاد ضد زنگ و طلا برای ساخت اباتمنت استفاده میکردند. اما با پیشرفت علم دندانپزشکی، کاربرد این آلیاژها کاهش یافت و متخصصان ترجیح دادند از زیرکونیوم یا تیتانیوم برای تولید این قطعات استفاده کنند. معایبی که اباتمنتهای جنس فولاد و طلا داشتند به شرح زیر هستند:
- قیمت بالا
- سنگینی وزن
- کاشت سخت و زمانبر
- کاهش زیبایی ایمپلنت
- انعطاف پایین
- عدم سازگاری کامل با بافت لثه
- افزایش ریسک آلرژی
- افزایش احتمال عفونت ایمپلنت
- رسانایی حرارت بالا
- جلوگیری از تسریع جوش خوردن با استخوان فک